Boginie archetypy kobiecości.

Jak już wiesz oprócz tego, że każdy nas ma swoją indywidualną pamięć, w której zapisują się wszystkie nasze życiowe doświadczenia, my jako społeczeństwo, ludzkość, a także gatunek mamy wspólną kolektywną pamięć nazywaną nieświadomością zbiorową.

---

W tym artykule poznasz:

• Boginie, archetypy kobiecości obecne w naszej nieświadomości zbiorowej.
• Archetypy kobiecości według Junga.
• Archetypy męskości obecne w naszej nieświadomości zbiorowej uosabiane poprzez mitologicznych Bogów.

---

Ma ona dwa poziomy, na których przechowane są informacje: pole morficzne w postaci energii wokół Twojego DNA jest to tzw. poziom poglądów genetycznych, poglądów Twoich przodków lub aurze, czyli tzw. poziomie historycznym zapisującym doświadczenia i wspomnienia świadomości zbiorowej. Jest to rodzaj olbrzymiej bazy danych zawierającej nasze dziedzictwo. Z bazy tej możesz czerpać używając wielu różnych dróg np. medytacji, tańca, gry na bębnach, treningu aktywnej wyobraźni, praktyk duchowych czy interpretacji swoich snów.

Wszystkie nasze zbiorowe doświadczenia, zapisane są w niej w postaci wzorców myślenia i zachowań zwanych archetypami.

Archetypy są takim jakby kodem DNA całej ludzkości. A więc np. mówisz komuś, że jesteś księgową, to ta osoba sięga do tego archetypu, odczytuje kod i już wie, czego może się spodziewać. Każdy archetyp ma zawsze dwie strony negatywną i pozytywną. Czyli w przypadku księgowej np. odczytany kod będzie mówił, że jesteś skrupulatna i dokładna, masz zdolności analityczne, ale również, że prawdopodobnie jesteś konserwatywną nudziarą, bo sztywno trzymasz się zasad.  

Oprócz archetypów, w nieświadomości zbiorowej znajdują się również stereotypy, czyli zbiorowe przekonania. Konstrukcje myślowe zawierające uproszczone, uogólnione i generalizujące przeświadczenie o czymś, schemat, klisza i wyobrażenie, którym posługujesz się do ocenia i kategoryzowania swojej rzeczywistości np. „Wszyscy Polacy to złodzieje i pijacy.”

Archetypy to skojarzenia, przeczucia, emocje, określone jakości i energie.

Żaden archetyp nie jest po to, żeby nim być. Aby być w pełni sobą musisz być nimi wszystkimi jednocześnie, czerpać z nich wszystkich, nie ograniczać się tylko do jednego z nich. Zawsze jednak jedne archetypy są bardziej dominujące, inne mniej.  Każdy z nich jest w pewnym sensie darem dla Ciebie. Bycie jednym z nich oznacza identyfikację z jakimś jednym konkretnym programem społecznym. To one są odpowiedzialne za różnice między nami, powodują, że jedna z nas bardziej ceni macierzyństwo, inna niezależność, a jeszcze inna duchowość.  Kluczem jest bycie świadomą swoich własnych sił, bycie sobą, a nie czymś narzuconym Ci przez innych. Ważne też, aby pamiętać, że archetypy są kontekstowe co oznacza, że w każdej sytuacji życiowej możesz wchodzić w inny z nich. Bycie świadomą kobietą oznacza obserwowanie ich, wyczuwanie ich sprzecznych priorytetów i odmiennych zobowiązań, uporządkowanie i świadome wybranie tych, które są dla Ciebie najważniejsze.

Aby przyjrzeć się sobie bliżej, zobaczmy zatem jakie archetypy kobiecości funkcjonującym w naszym świecie, w naszym patriarchalnym świecie. Jakie tradycyjne role zostały Ci wyznaczone jako kobiecie. Co, składa się na Twoją kobiecą osobowość. Są wśród nich archetypy męskie i żeńskie, bo w każdej z nas zawiera się element męski. Młode i starte, a niektóre z nich nawet z sobą rywalizują. 

Archetypy te uosabiane są poprzez Boginie pochodzące z mitów.

Mitologia, podobnie jak baśnie i legendy znane ludziom od zarania dziejów zawiera informacje dotyczące naszego wspólnego doświadczenia.  Interpretując je wydobywamy ich sens, czy to intelektualnie czy intuicyjnie. Są one bardzo podobne do snów, bo tak jak one mają znaczenie symboliczne. Badacz mitów Joseph Campell uważał, że „sen to osobisty mit, a mit to bezosobowy sen”. 

Każdy z archetypów Bogini powstaje poprzez fragmentaryzację Wielkiej Bogini, Matki Ziemi, Gai – archetypu Twórczyni i Niszczycielki Życia. Płodności i destrukcyjnej siły natury. Wszystkie razem tworzą pełną skalę cech, pełnię kobiecości istniejącą w wyobraźni i kolektywnej nieświadomości ludzkości i zawieraja.

Na uaktywnienie konkretnego archetypu Bogini w Tobie wpływają:

• Twoje wrodzone predyspozycje.
• Oczekiwania Twoich rodziców wobec Ciebie.
• Kultura, w której żyjesz.
• Epoka, w której żyjesz.
• Gospodarka hormonalna (okres dojrzewania, miesiączka, ciążą, menopauza).
• Inni ludzie, zdarzenia i doświadczenia, jakie Cię spotykają.
• Praktyki duchowe.
• Styl życia.

Archetypy związane z fazami życia kobiety (Trójbogini), z kolejnym etapami życia. 

To archetypy, w których manifestują się w zbiorowej świadomości monady wewnętrzne. Należą do nich:

Dziewica – dziewictwo (Matka Boska, Persefona) Symbolizuje smakowanie życia, wieczną dziewczynkę, porządną i grzeczną kobietę, niewinną i naiwną.

Matka – płodność (Ewa – pramatka, Demeter) Symbolizuje dojrzewanie poprzez podejmowanie zobowiązań i ich wypełnianie np. karierę czy wychowywanie dzieci. Uwaga – niekoniecznie trzeba być biologiczną matką, żeby przejść przez tę fazę.

Wiedźma – wiedza (Marii Magdalena, Afrodyta) Ladacznica, dziwka, uwodzicielka, kobieta wyklęta i grzeszna, ale również archetyp „moherowego beretu”, oddanej parafianki czy starej dewotki w naszej kulturze. Symbolizuje skupianie się na sobie i swoim życiu wewnętrznym. Etap ten ucieleśniają następujące Bognie:

• Bogini Mądrości: Metyda w mitologii greckiej, Sofia w biblii, Szechina, irlandzka Cerridwen, wróżka chrzestna, stara kobieta – To inteligencja umysłu, umiejętności, biegłość, dążenie do zgłębiania treści duchowych, doświadczenia mistyczne, spokój wewnętrzny i harmonia.  Kobieta, która wkłada duszę we wszystko co robi.  Opanowanie procesu twórczego w sposób, który porusza ludzi i wywołuje w nich silne emocje.
• Bogini Intuicyjnej Mediumicznej Mądrości: w mitologii greckiej to Hekate bogini rozdroży, ale również archetyp położnej, wspomagającej ekspresję twórczą innej osoby. – To dostrzeganie związków między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Cicha obecność, wewnętrzny świadek, obserwatorka, intuicja, zwracanie się do wnętrza, marzenia senne, wglądy, zdolności parapsychiczne, medium, pośredniczka między światem fizycznym a światem astralnym, jasnowidzka, tarocistka, szamanka, ale również czarownica rzucająca uroki i uprawiająca czarną magię, obwiniana za całe zło świata od poronień po impotencję. 
• Bogini Medytacyjnej Mądrości: w mitologii greckiej Hestia bogini ogniska domowego i świątyń – źródło światła i ciepła. – To symbol duchowego centrum, wewnętrznej jedności, skupienia, ładu, odnalezienie swojego miejsca we wszechświecie, jedni.  Zgody z samym sobą.  Niezawisłość oznaczająca brak potrzeby dopełnienia przez kogoś (dziecko, męża). Kompletność i koncentracja na byciu w danej chwili. Wyciszenie emocji i uspokojenie myśli, mądrość ześrodkowania, braku dualności. 
• Bogini Transformującego Gniewu: egipska bogini Sechmet, hinduska bogini zniszczenia Kali – To symbol oburzenia, zdrowy gniew, wkurw skierowany przeciwko niesprawiedliwości, głupocie, narcyzmowi, uzależnieniom, nonszalancji, okrucieństwu i krzywdzie społecznej. To pośredniczka zmiany i radykalnego działania np. zakończenie dysfunkcjonującego małżeństwa, a także mroczna strona własnej psychiki. W negatywnym aspekcie to destrukcja, zniszczenie i opętanie. 
• Bogini Wesołości i Rubasznego Humoru: japońska bogini wesołości i tańca Uzume, w mitologii greckiej sprośna Baubo – To symbol uwalnianie napięcia. Mądre poczucie humoru, które nikogo nie poniża ani nie jest złośliwe. Dosadność, cięty język, dystans do starzejącego się ciała, poczucie jedności w doświadczaniu wrażliwości i siły. 
• Bogini Współczucia: japońska bogini Kannon, chińska bogini Guanyin, Matka Boska Miłosierna – To współczucie, życzliwość, szczodrość, empatyczne zrozumienie cierpienia innych, wrażliwość, miłosierdzie. W negatywnym aspekcie to współuzależnienie. 

Powyższe fazy życia nie są powiązane z wiekiem. Dwie pierwsze z nich mają na celu zdobywanie doświadczeń i wiedzy, zaspakajanie podstawowych potrzeb i skupianie się na celach i relacjach. W trzeciej fazie życia zaspakajamy swoje potrzeby duchowe, filozoficzne i religijne. To czas, kiedy zaczynamy kontemplować swoja ewentualną śmierć, zaczynamy rozmyślać nad sensem życia i nad boskością. 

Archetypy ze względu na przemianę świadomości:

Boginie niezależne, skoncentrowane, dziewicze

Reprezentują element samowystarczalności i niezależności w kobiecej psychice. Niezależne od relacji, skoncentrowane na celu. To aktywność twórczość, nastawienie na sukces i cel, to także logiczne myślenie, otwartość, nastawienie na świat, a także skupienie na wnętrzu oraz duchowość. Koncentracja na tym, co dla Ciebie ważne, na sukcesie, zdobywaniu doświadczeń czy własnym rozwoju.

• Bogini łowów i księżyca Artemida (Diana) – poczucie siostrzanej więzi z innymi kobietami, duchowa więź z naturą, feministka, kobieta sukcesu, rywalka.
• Bogini mądrości i rzemiosła Atena (Minerwa) – taktyczka, wojowniczka, rękodzielniczka, archetyp córeczki tatusia i mądrej kobiety.
• Bogini ogniska domowego i świątyń Hestia (Westa) – opiekunka domowego ogniska, kobieta anonimowa, introwertyczka, stara dusza, niezamężna ciotka, mądra kobieta.  

Boginie rozproszone, bezbronne

Archetypy tradycyjnej roli kobiet, których tożsamość, samopoczucie i zdrowie zależą od tego czy pozostają w istotnym związku. Uosobienie cech żony, matki i córki, w negatywnym biegunie to depresja, obsesja i zazdrość, w pozytywnym spełnianie w dobrej relacji.

• Bogini małżeństwa Hera (Junona) – archetyp żony i zaangażowania w związek.
• Bogini zbóż Demeter (Cerera) – archetyp troszczącej się matki.
• Bogini dziewictwa i królowa świata podziemnego Persefona (Prozerpina) – archetyp córki. Wieczna dziewczynka, córeczka mamusi, wewnętrzna przewodniczka. Symbolizuje młodą wrażliwą, niedoświadczoną życiowo i nierozbudzoną seksualnie kobietę.  

Bogini alchemiczna, bogini przemiany

 Świadomość bardziej skoncentrowana niż rozproszona świadomość i jednocześnie bardziej receptywna niż skupiona, cechy zarówno bogiń dziewiczych jak i bezbronnych.

• Bogini miłości i piękna Afrodyta (Wenus) – transferująca moc, podziw i szacunek, piękno, praca twórcza, wrażliwa obserwatorka i kochanka, kobieta kreatywna, instynktowna seksualność. To miłość, erotyczna atrakcyjność, zmysłowość, seksualność i nowe życie. To symbol zintegrowanej energii męskiej i żeńskiej.

Archetypy kobiecości według Junga:

Czarodziejka – archetyp wglądu i zrozumienia, prorokini, uzdrowicielka.

Kochanka – empatia, ciepło i miłość, ale również uwodzenie i rozwiązłość, namiętności i oziębłość, energia i płodność, 

Wojowniczka – energia działania, waleczność, twardość i obrona wartość, rywalizacja, konkurencja, odporność na stres i ból.

Królowa – celowość życia, wewnętrzny porządek, wizja i ład. Bezpieczeństwo, dobre samopoczucie, przywództwo. Posiada w sobie energię wszystkich pozostałych archetypów.

Archetypy bogów męskich

Archetypy ojców:

• Bóg nieba Zeus (Jupiter) – to potężny ojciec, król władca, szef wielkiej korporacji, samiec alfa. Reprezentuje sferę woli i mocy, musi posiadać swoje królestwo – małżeństwo i dzieci, ale oczekuje, że zajmie się nim jego żona. Odnosi sukcesy zawodowe, potrafi współpracować z innymi mężczyznami posiadającymi władzę. Tworzy i utrzymuje sfery wpływów. Małżeństwo jest dla niego kwestią statusu, a nie pokrewieństwem dusz, flirciarz. Oczekuje posłuszeństwa i wypełniania jego woli. Dzieci mają być dla niego wierną kopią ideału jego samego.
• Bóg morza Posejdon – to sfera emocji i instynktów, emocjonalność, mściwość, wściekłość, złość.  To także metafora człowieka, który potrafi głęboko zanurzyć się w swoje emocje i uzyskać dostęp do duszy, smutku, wielkiego piękna i potworów głębinowych. Ten archetyp nie potrafi przegrywać. 
• Bóg podziemnych otchłani Hades – to sfera duszy i nieświadomości. Archetyp samotnika, wycofany, żyjący w swej samotni, bez energii, często w depresji. A także archetyp bogacza – introwertyka ceniącego wewnętrzny świat.  Źródło kreatywności, potrzebujący kontaktu ze swoim wewnętrznym światem. Dobry doradca z brakiem ekspresji emocjonalnej i werbalnej.

Archetypy synów:

Ulubieni synowie to emocjonalny chłód i aktywność umysłowa, negocjacje, słowa, handel.

• Bóg słońca Apollo – strzelec, prawodawca, jasnowidz. Widzący jasno i perspektywicznie. Mistrzowskie opanowanie określonych umiejętności, porządek i harmonia. 
• Bóg posłaniec Hermes (Merkury) – przewodnik dusz, informator, oszust, alchemik i podróżnik. Symbol szybkości myślenia, przekraczania granic i wznoszenia się na wyższe poziomy. To pomysłowość i umiejętność komunikacji. 

Synowie odrzuceni – wyrażają się przez działania fizyczne. Emocjonalni, z niską samooceną, synowie bezsilnej matki.

• Bóg wojny Ares (Mars) – wojownik, tancerz, kochanek. To archetyp szybkich reakcji “tu i teraz”. Mężczyzna posiadający kontakt ze swoimi uczuciami i ciałem. Uosobienie agresji i impulsywnej reakcji. Reprezentuje żądzę walki.
• Bóg kowalstwa Hefajstos (Wulkan) – to rzemieślnik, wynalazca, samotnik. Archetyp człowieka odrzuconego i niedocenionego, także archetyp pracy twórczej i wewnętrznego piękna człowieka.

Syn traktowany ambiwalentnie: 

• Bóg ekstazy i wina Dionizos (Bachus) – mistyk, kochanek i wędrowiec, mieszanina najbardziej wzniosłych i prymitywnych uczuć. Boskie, wyjątkowe dziecko. 
• Brakujący bóg – Metis, Jezus, Kriszna – archetyp syna o kochającym sercu. Metafora mądrości, która ma świadomość naszych silnych związków ze sobą nawzajem i z archetypem matki.

Różnice w Twoim archetypie bogini i Twojej młodszej siostry zauważyłaś kiedyś podczas podroży samochodem z rodzicami. Patrząc przez okno na świat ciągle patrzyłaś na budynki i wszystko wokół zastanawiając się jak mogłabyś przeprojektować świat, żeby był piękniejszy. Który budynek wyremontować i jak, co dobudować, gdzie zawiesić obraz itd. Kiedy zapytałaś siostrę o czym myśli obserwując świat zza okna odpowiedziała, że myśli o ludziach tam mieszkających i relacjach między nimi. 

Patriarchalny świat, w którym żyjemy ma swoich faworytów, ma preferowane archetypy.

Np. męskie archetypy patriarchalne to autorytarni samce alfa. Choć mają władzę, boją się, że zostaną obaleni przez swoich synów. Mało opiekuńczy ojcowie wyrażający wrogość wobec swoich synów. Preferowanymi archetypami kobiecymi zaś są: dziewica, żona i matka. 

Osoby reprezentujące porządne w tym systemie cechy są nagradzane a te w niełasce odrzucane. W efekcie wszyscy uczymy się konformizmu, usztywniamy swoje zachowania i emocje. Uczymy się zakładać właściwa personę (akceptowalny sposób bycia i postawę, którą pokazujemy światu) wraz z oczekiwanym przez nich ubiorem czy stylem życia odpowiednim dla ich „szufladki” społecznej.

Wszystko to co nie jest akceptowane przez innych, zachowania niezgodne z obowiązującymi standardami często stają się źródłem winy czy wstydu. Powoduje to, że odczuwamy własną nieadekwatność i zaczynamy odcinać emocjonalnie te aspekty nas samych, które powodują nam problem. Wiedza o archetypach pogłębia Twoją wiedzę o sobie samej i ułatwia samoakceptację.

---

Źródło:

Jean Shinoda Bolen „Boginiczne archetypy dojrzałej kobiecości”, Wydawnictwo Yemaya s.c. Kolbuszowa Dolna, 2016

Jean Shinoda Bolen „Boginie w każdej kobiecie„, Wydawnictwo Yemaya s.c. Olsztyn 2016.

Jean Shinoda Bolen „Bogowie w każdym mężczyźnie”, Wydawnictwo INANNA Elżbieta Smoleńska, 2005

https://www.jeanbolen.com

Boginie, archetypy kobiecości. Boginie, archetypy kobiecości.