Archetypy.

Czym są archetypy?

Zastanawiałaś się kiedyś, dlaczego u ludzi z całego świata pojawiają się takie same tematy i problemy w snach? Te same wątki i niemal identyczne postacie i bohaterowie goszczą w snach Twoich najbliższych, czy znajomych?

Wynika to z faktu, że ilość zdarzeń w życiu ludzi jest ograniczona, tak naprawdę, kiedy się nad tym zastanowisz to wszystko już kiedyś było. Każdy człowiek przeżywał i przeżywa w swoim życiu większość tych samych wydarzeń jak np. śmierć, narodziny, macierzyństwo czy małżeństwo. Mimo, że czasem wydaje Ci się, że jest inaczej nie jesteś ani pierwszą osobą, która tego doświadcza, ani jedyną. Spotkało to także Twoich rodziców i przodków, a także sąsiadów czy nieznajomych z najdalszych zakątków świata. 

Bardzo fajnie można to zaobserwować w tzw. muliti kulturowych środowiskach. Chociaż, zwyczaje i tradycje Twoje i Twoich bliskich znajomych z innych kultur na pierwszy rzut oka znacząco się od siebie różnią, po czasie okazuje, że się na poziomie ludzkim, tak naprawdę są takie same. I wszystkim Wam chodzi o to samo. 

---

W tym artykule:

•  Dowiesz się czym są archetypy.
• Poznasz kilka najważniejszych z nich: personę, cień, animę i animusa, matkę, mędrca oraz jaźń. 

---

Wszystkie te doświadczenia zostały zapisane w postaci matryc (wzorców) w nieświadomości zbiorowej.

Stanowią one taką zbiorową pamięć, w której znajdują się wszystkie informacje potrzebne człowiekowi do realizowania jego potrzeb.

Co to oznacza? Ano to, że np. nawet gdybyś nie miała żadnej wiedzy na temat zajmowania się dzieckiem i tak instynktownie widziałabyś jak się nim zająć dzięki wzorcom z nieświadomości zbiorowej.  

Poprzez tą „wspólną pamięć” jesteśmy połączeni z prapoczątkiem swojego istnienia ze swoimi przodkami, ale także wszystkimi ssakami i innymi zwierzętami. Oznacza to, że niezależnie od Twoich osobistych doświadczeń życiowych Twój umysł funkcjonuje w ten sam sposób jak umysł innego człowieka, bo tak został zaprogramowany.

 Te wspólne elementy Carl Gustav Jung nazwał archetypami (arche – oznacza ten sam).

Archetypy są to więc pierwotne wzorce postaci, motywu, symbolu czy schematu, a nawet zdarzenia.

Są to elementy nieświadomości wspólne wszystkim ludziom na całym świecie, niezależnie od kultury, rasy, wieku czy płci. Archetypy zawsze przejawiają się w postaci symboli, a ich treść zawsze jest metaforyczna. Występują nie tylko w snach, ale również w mitach, legendach, baśniach i opowieściach we wszystkich zakątkach świata. Archetypy mają w sobie olbrzymią energię i zawsze pozytywną i negatywną stronę. Są najważniejszymi wzorcami doświadczania świata i samego siebie. Częścią ludzkiego dziedzictwa.

Sny przepełnione archetypami pojawiają się zwykle w momentach ważnych zmian w naszym życiu, np. wchodzenie w dorosłość, narodziny dziecka, kryzysy wieku średniego czy śmierć.

Rozszyfrowanie snu może pomóc w zrozumieniu siebie, swoich motywów działania czy podejmowaniu decyzji. Warto zatem poznać podstawowe archetypy, żeby pomóc sobie w interpretacji swoich snów.

Najbardziej znanymi archetypami są następujące archetypy.

Archetypy powierzchniowe: 

Persona, czyli maska, którą musiałaś wykształcić, by spełnić oczekiwania społeczne i ukryć swoją prawdziwą naturę i osobowość. Jest ona kompromisem pomiędzy tym kim jesteś, a tym, jaką chcesz by widzieli Cię inni. Im większa rozbieżność między nią a Twoim prawdziwym obliczem tym większy cień.

Cień – czyli Twoja ciemna strona, nieakceptowane cechy, odpychające zachowania czy niedorozwinięte strony osobowości.

Twojego ego utożsamia się najchętniej tylko z tym co w Tobie pozytywne, wszystko więc co negatywne ukrywa, spycha w cień. Kiedy zaakceptujesz swoją najmroczniejszą stronę, pozbawiasz ją władzy nad Twoim życiem. Kiedy zaś nie masz odwagi na to by się z nią skonfrontować, będziesz widziała te swoje niezaakceptowane cechy w innych. Jest to tzw. projekcja.  W mitologii odzwierciedleniem cienia będzie np. szatan, wąż, potwór.

Archetypy duszy: 

Animy – Kobiecy pierwiastek w mężczyźnie. Nieuświadomiony obraz kobiety obecny u danego mężczyzny na podstawie zbiorowego wyobrażenie o kobiecości. W mitologiach anima występuje jako księżniczka, ale również wiedźma.

Animusa – Męski pierwiastek w kobiecie. Nieuświadomiony obraz mężczyzny obecny u danej kobiety na podstawie zbiorowego wyobrażenie mężczyzny. W mitach przedstawiany jest jako kochanek, uwodziciel, nauczyciel, artysta czy filozof.

Archetypy ducha:

Matki – źródło pierwotnej kobiecości, bogini, natury. W mitach pod postacią matki, matki Ziemi, macochy, czarownicy, teściowej, ale również księżyc, jaskinia, raj, grób czy studnia, a nawet krowa i smok. 

Mędrca – rdzeń męskości, personifikacja mądrości. W mitach to najczęściej doradca wskazujący drogę, czy zachęca do autorefleksji, czarodziej, kapłan, krasnal, zwierzę. 

Archetypy jaźni:

Jaźń (self) – jedność i obraz Boga w człowieku. Reprezentuje transcendencję wszystkich przeciwieństw, dzięki czemu każdy aspekt Twojej osobowości jest wyrażany jednakowo. Nie jesteś więc wtedy ani mężczyzną, ani kobietą, ani ego, ani cieniem, ani dobrą, ani złą, ani nieświadomą, ani świadomą, ani jednostką, ani całością. Symbolem jaźni jest zwykle coś abstrakcyjnego np. drzewo życia, pajęcza sieć, król, mandala.

Zdaniem Junga archetypy są wynikiem ewolucji struktur ludzkiej psychiki.

Ukazują walkę człowieka o dotarcie do własnego „ja”. Jung uważa, że celem życia człowieka jest urzeczywistnienie siebie. Kiedy jesteś młoda koncentrujesz się na swoim ego i martwisz o błahostki swojej persony. Potem uświadamiasz sobie, że nie jesteś rolą społeczną (persona). Wraz z wiekiem rozpoznajesz własne wady, godzisz się z człowieczeństwem i jego aspektami wliczając w to własną niedoskonałość (cień). Zaczynasz wtedy integrować cechy przeciwnej płci (anima i animus). A następnie uwalniasz się od wzorców odziedziczonych po rodzicach i stwarzać własny (wielka matka i mędrzec), po to by połączyć nieświadomość ze świadomością (jaźń). 

Oprócz Jungowskich archetypów innymi znanymi archetypami są np. greccy bogowie: Zeus, Hera, Posejdon, Hermes, Atena, Apollo itd., archetypy Ennearamu, a także takie wzorce jak: ojciec, dziecko, księgowy, uzależniony, samarytanin, naukowiec, wynalazca, zabójca, samotnik, guru, głupiec, kochanek, błazen, bohater, sierota, buntownik, magik, opiekun, twórca, władca odkrywca, niewinny itd. itp.

Archetypowe mogą również sposoby działania, np. sposób zajmowania się dzieckiem, rytuały – ślub, pogrzeb, potrzeba rozwoju w czasie życia, a także ludzkie historie np.: pokonanie potwora, przejście z ubóstwa do bogactwa, poszukiwanie, podróż i powrót, komedia, tragedia i odrodzenie.  

Świat, w którym żyjemy opanowała technika i racjonalne myślenie spychając sny na dalszy, zapomniany plan. Tak samo jak nauka i materia, zepchnęły duszę i duchowość na drugi plan. 

Tymczasem Twoje sny, podobnie jak mity, legendy, baśnie czy inne wytwory umysłu i wyobraźni człowieka są autentyczną wypowiedzią zarówno Twojej duszy, jak i duszy świata (anima mundi). Dzięki nim stajesz się świadoma tego kim rzeczywiście jesteś. Sny mogą zmienić Twój sposób patrzenia na życie i skłonić do głębokiej refleksji.

---

Źródło:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Archetyp_(psychologia)

Vivian Fiszer „Teoria Carla Gustava Junga”Teoria Carla Gustava Junga”, Listopad 2019, www.emocje.pro https://emocje.pro/teoria-carla-gustava-junga/