Newsletter
Zainspiruj się
Zarejestruj się już dziś za darmo, aby rozpocząć szczęśliwe i uważne życie.
Chronimy Twoje dane osobowe. Zobacz nasza politykę prywatności.

Jak chemia mózgu wpływa na emocje?

przez Agata Dzierżawa
6684 wyświetleń
Jak chemia mózgu wpływa na emocje to obrazek fiolek z chemikaliami i mózgu.

Zobacz jak chemia mózgu wpływa na emocje.

Nikt z nas nie rodzi się ze wszystkimi umiejętnościami potrzebnymi do pełnego przetwarzania otaczającego nas świata. Nasze mózgi potrzebują lat rozwoju, by rosnąć, tworzyć nowe połączenia i ustanawiać wzorce. W taki sposób uczymy się komunikować, być częścią społeczeństwa oraz doskonalić swoje umiejętności i talenty. Nasz mózg rozwija się poprzez tworzenie ścieżek neuronowych, czyli połączeń między neuronami, poprzez które może płynąć energia elektryczna.


W tym artykule:

  • Dowiesz się jak chemia mózgu wpływa na emocje.
  • Poznasz podstawowe neuroprzekaźniki i dowiesz się za jakie emocje są odpowiedzialne: dopamina, serotonina, acetylocholina, GABA.
  • Poznasz hormony wpływające na Twój nastrój: endorfiny, oksytocyna i kortyzol.

Nasz mózg nie jest statyczny, a wręcz przeciwnie ciągle się zmienia. Daje nam to możliwość świadomego modelowania ścieżek neuronowych za pomocą neuroplastyczności. Dzięki temu, gdy zauważmy nawyki, które nam nie służą, możemy zastąpić je nowymi. Co jednak powoduje, że wytwarzają się takie, a nie inne ścieżki w naszym mózgu? Jakie motywacje kierują naszymi działaniami? Odpowiedź tkwi w chemii mózgu

Wydaje Ci się, że wszystkie podejmowane przez Ciebie decyzje, uczucia i emocje są przez Ciebie kontrolowane. Tymczasem w każdym momencie w Twoim mózgu zachodzą miliony różnych reakcji chemicznych, które to tak naprawdę są odpowiedzialne za Twój nastrój i uczucia. Tak więc wszystko to co wydaje Ci się być pod Twoją kontrolą tak naprawdę nie zależy od Ciebie a od chemii Twojego mózgu, na nią zaś wpływa cała masa innych czynników.

Twój mózg wytwarza aktywność elektryczną, która wynika z reakcji chemicznych zachodzących w Twoim mózgu.

Kiedy komórki nerwowe chcą się z sobą skomunikować muszą uwolnić substancje chemiczne. Aby energia elektryczna w Twoim mózgu mogła przeskoczyć synapsy pomiędzy neuronami ich dendryty z jednej strony muszą uwolnić substancje chemiczne, które dotrą do receptora po drugiej stronie. Substancje te to neuroprzekaźniki lub neurotransmitery, czyli związki chemiczne, których cząsteczki przenoszą sygnał pomiędzy neuronami poprzez synaps, a także z komórek nerwowych do mięśni lub gruczołów. Każda z neurosubstancji ma złożony kształt, który pasuje do określonych receptorów.  Kiedy czujesz, że zalewają Cię emocje oznacza to, że Twój mózg uwolnił więcej chemikalii niż Twoje receptory są w stanie przetworzyć. Kiedy neurosubstancja znajdzie swój receptor iskra elektryczna odpalona przez Twój neuron powie Ci, gdzie masz w przyszłości szukać szczęścia.

Neurochemikalia automatycznie powodują uczenie się Twojego mózgu, więc doświadczenia, które wyzwalają Twoje neurochemikalia przyczyniają się do Twojego autopilota.

Każda substancja wyzwala odrębne doświadczenia, które budują odrębne ścieżki neuronowe.

Wszystkie neuroprzekaźniki występują w każdym mózgu i dzielą się na dwie podstawowe kategorie:

  • pobudzające – czyli stymulujące aktywność mózgu;
  • hamujące – czyli mające efekt uspokajający.

Wyróżnia się około 100 różnych neuroprzekaźników. Jednak zdaniem Dr Krzysztofa Kupki tylko 4 z nich odgrywają kluczową rolę w naszym psychicznym i emocjonalnym rozwoju. Są to: dopamina, acetylocholina, GABA i serotonina.  Te 4 przekaźniki korespondują z czterema stanami umysłu: świadomością, zachowaniem, nastrojem oraz poznaniem.

Dopamina – Przyjemność

Molekuła przyjemności. Związana jest z ośrodkami przyjemności i nagrody w mózgu. Sygnalizuje oczekiwanie nagrody, zakładanie, że spotka Cię coś dobrego. To ona powoduje radość z otrzymania nagrody. Jest także odpowiedzialna za motywację do działania. „Dam radę!” Pozwala Ci przewidzieć, jaka nagroda czeka Cię za swoje zachowanie.

Uwalniana jest, kiedy doświadczasz przyjemności. Powoduje, że pożądasz rzeczy, dzięki temu motywuje Cię do działania. Odpowiada za Twoją radość w znajdowaniu rzeczy, które zaspakajają Twoje potrzeby. Motywuje Cię do zdobycia tego co potrzebujesz, nawet jeśli to wymaga wiele wysiłku.

Dzięki niej jesteś zrównoważona i racjonalna. Masz silną wolę i dokładnie wiesz, czego chcesz i jak to to uzyskasz. Jesteś bystra, pewna siebie i racjonalna. Dzięki niej masz łatwość strategicznego i racjonalnego myślenia. Jesteś skupiona i uważna. Cenisz fakty i liczby bardziej niż uczucia i emocje. Świetnie radzisz sobie ze stresem. Potrzebujesz mniej snu i jesteś niestrudzona.

Odgrywa ogromną rolę w uzależnieniach.  Wpływa na Twoją energię, pobudzenie i podejmowanie decyzji oraz na Twoją satysfakcję seksualną. Dzięki niej priorytetyzujesz rzeczy w zależności od tego, ile przyjemności ze sobą dla Ciebie niosą. Z jej powodu np. wolisz spędzić czas na przeglądaniu social mediów zamiast na pracy czy nauce.

Co powoduje jej wzrost?

  • Jedzenie
  • Seks
  • Kokaina
  • Alkohol
  • Metaamfetaina
  • Gry video
  • Przeglądanie social mediów
  • Oglądanie telewizji
  • Zakupy
  • Pornografia

Za dużo dopaminy powoduje impulsywne zachowania i skłonność do ryzyka. Twój mózg nie obchodzi czy ilość wytworzonej dopaminy szkodzi Ci czy nie. On tylko chce jej więcej i więcej. To przez nią ciągle sprawdzasz swój telefon, oczekujesz nagrody w postaci wiadomości czy powiadomienia.

Deficyt dopaminy zaś powoduje utratę energii, chroniczne zmęczenie, impulsywne zachowania, prokrastynację, agresję, złość, poczucie winy, brak poczucia własnej wartości, brak odporności na stres, izolację społeczną, prokrastynacje, zmęczenie, niemrawość i smutek.

Baner reklamowy

Serotonina – Spokój

Uwalnia się wtedy gdy pokonujesz lęk, kiedy jest bezpiecznie żeby zaspokoić swoje potrzeby. Rośnie wtedy w Tobie poczucie siły. Odpowiedzialna jest za wysoki status, potrzebę więzi społecznych. Dzięki niej cieszysz się panowaniem nad swoim otoczeniem. Daje Ci pewność siebie i poczucie dumy. „Jestem najlepsza!”

Ta substancja chemiczna odpowiedzialna jest za uczucie spokoju, odpoczynek i sen, ale także za podniecenie seksualne i głód. Wpływa również na Twój apetyt i uczenie się.  Produkuje uczucie dumy z bycia szanowanym przez innych. Odpowiada za poczucie bezpieczeństwa i wewnętrznego komfortu. Powiększa Twoje możliwości rozrodcze i zabezpiecza Twoje potomstwo. Podnosi nastrój, redukuje agresję. Czyni Cię odporną na depresję i lęki. Odpowiada za połączenie ciało-umysł. Powoduje, że wiesz, jak czerpać przyjemność z życia i żyć chwilą.  

Nadmiar tego neuroprzekaźnika może sprawić, że będziesz ekstremalnie nerwowa, impulsywna, niezdecydowana, rozkojarzona i przewrażliwiona na krytykę.  Może również powodować chorobliwą nieśmiałość i problemy w interakcjach z innymi.

Deficyt serotoniny może doprowadzić do przemęczenia, depresji i poczucia utraty kontroli. Upośledza zdolność Twojego mózgu do wypoczynku i regeneracji, a co za tym idzie braku jasności myślenia. Powoduje problemy ze snem.

Acetylocholina – Intuicja

Substancja ta powoduje, że w Twoim życiu główną rolę odgrywają zmysły. Dzięki tej neurosubstancji jesteś bardzo kreatywna i otwarta na nowe pomysły. Masz dużą intuicję, jesteś elastyczna, spontaniczna oraz innowacyjna. Jesteś wrażliwa, altruistyczna, romantyczna i optymistyczna. Przyjemność sprawia Ci wszystko co jest związane ze słowami, pomysłami i komunikacją. Dzięki niej optymistycznie patrzysz na świat.

Nadmiar tego neuroprzekaźnika powoduje, że przestajesz myśleć o swoich potrzebach i zaczynasz wpadać w masochizm. Wiąże się również z niepokojem, paniką i napadami maniakalnymi.

Deficyt zaś powoduje luki w pamięci, zaburzenia procesu przyswajania wiedzy, problemy z uwagą i koncentracją, zapominalstwo, wahania nastroju, nadpobudliwość, zmiany w osobowości i języku, chorobę Alzheimera.

Kwas gamma-aminomasłowy (GABA) – Odpoczynek

Charakterystyczną cechą tego neuroprzekaźnika jest to, że utrzymuje w równowadze fale mózgowe. GABA sprawia, że jesteś stabilna, opanowana, niezawodna, zorganizowana, stała i towarzyska. Zawsze można na Ciebie liczyć. Jesteś otwarta społecznie i opiekuńcza. Zachowujesz spokój mimo chaosu i zamieszania.  

Co powoduje jej wzrost?

  • alkohol,
  • valium.

Nadmiar GABA powoduje tendencję do zbyt częstego szukania autorytetu, zabiegania o opinie innych i podążania za ich radami.

Niedobór zaś prowadzi do lęku, niepokoju, porywczości, dezorganizacji, niestabilności emocjonalnej, nerwowości i irytacji. A także powoduje osłabienie i ospałość.

Oprócz neuroprzekaźników na Twoje zachowania, nastrój i uczucia wpływają również hormony, głównie:

Endorfiny – Radość 

Hormony szczęścia. Odpowiedzialne są za poczucie euforii i uśmierzają ból. Wytwarzają zapomnienie, które maskuje ból, redukują stres. Dzięki nim unikasz ryzyka fizycznego zranienia. Ich wytwarzanie stymuluje ból fizyczny, ale również śmiech, płacz czy sport.  Odpowiedzialne są za Twoje dobre samopoczucie, a nawet euforię. Wpływają na Twoje zachowania seksualne.

Oksytocyna – Miłość 

Hormon miłości. Odpowiedzialna jest za uczucie zaufania, potrzebę bycia w grupie, po to by zapewnić sobie ochronę przed ewentualnym zagrożeniem. Uwalnia się w trakcie orgazmu, a także kiedy kobieta rodzi, a potem karmi piersią dziecko, po to, aby zapewniła ona bezpieczeństwo swojemu potomstwu. Uwalnia się również w dziecku, kiedy znajduje się w objęciach, po to by nie oddalało się od matki narażając się na niebezpieczeństwa. To ona powoduje poczucie bezpieczeństwa i komfortu w towarzystwie drugiej osoby. Dzięki niej wiesz, kiedy możesz bezpiecznie zaufać innym. „Ufam Ci!”

Odpowiedzialna jest za poczucie bezpieczeństwa zawiązane z innymi ludźmi i intymność. Powoduje, że przywiązujesz się do innych ludzi. Związana jest z matczyną miłością, seksem oraz empatią. Powstaje podczas uścisku dłoni, przytulania, dotyku, kontaktu wzrokowego z drugim człowiekiem czy seksu.

Kortyzol – Niepokój 

Hormon stresu. Substancja chemiczna, która informuje Cię o zagrożeniu. Po to abyś zdobyła dowody o istnieniu zagrożenia. Powoduje niepokój i lęk. 

Tak więc okazuje się, że to co uważasz za siebie, Twoje myśli, uczucia i zachowania to tak naprawdę fizyka, chemia i biologia. Twoje uczucia są unikalne, ale substancje chemiczne które je powodują, każdy z nas ma takie same. Aby zrozumieć siebie samą lepiej powinnaś więc chociaż w minimalnym zakresie starać się zrozumieć ich zasady działania, zrozumiec jak chemia mózgu wpływa na emocje. A potem bogatsza w tę wiedzę spróbować zmienić w sobie to co Ci nie służy, po to by stać się jak najlepszą wersją siebie samej.


Źródło: 

Krzysztof Krupka Neuroregulacja”, drkrupka.pl,

Loretta Graziano Breuning „Habits of a Happy Brain”, Adams Media, 2016, New York

How Brain Chemicals Influence Mood and Health„, 2016, share.upmc.com https://share.upmc.com/2016/09/about-brain-chemicals/

9 komentarzy
1

You may also like

9 komentarzy

Anula
Anula 28 września 2020 - 16:37

Wow! Wszystkie dotychczas mylone przeze mnie pojęcia w jednym miejscu! Dzięki!!!

Odpowiedz
Agata Dzierżawa
Agata Dzierżawa 28 września 2020 - 17:15

Bardzo się cieszę, że ci się podoba. 🙂

Odpowiedz
Marta
Marta 28 września 2020 - 17:18

Zgłębiłabym bardziej dopaminę i co ją podnosi, a jest mniej szkodliwe niż lista zawarta we wpisie. A co z wartościowymi relacjami? Uprawianiem sportu? Chociaż seks bardzo przyjemny, nie przeczę 🙂
Bardzo fajny artykuł 🙂

Odpowiedz
Agata Dzierżawa
Agata Dzierżawa 28 września 2020 - 18:11

Sport to raczej endorfiny nie dopamina. Chyba że go uprawiasz dla medalu np. albo jesteś maratończykiem i zbliżasz się do napisu meta. Będzie więcej w kolejnych artykułach, bo to bardzo obszerny temat. Pozdrawiam!

Odpowiedz
Anna z Bilingual kid
Anna z Bilingual kid 28 września 2020 - 17:19

Kolejna pasjonujaca dawka informacji! Za kazdym razem, kiedy odwiedzam Twoj blog, wiem, ze dowiem sie czegos interesujacego. Dziekuje i pozdrawiam!

Odpowiedz
Agata Dzierżawa
Agata Dzierżawa 28 września 2020 - 18:09

Bardzo się cieszę i dziękuję.

Odpowiedz
blogierka
blogierka 29 września 2020 - 02:00

Ja nałogowo ćpam endorfiny 😉

Odpowiedz
Agata Dzierżawa
Agata Dzierżawa 29 września 2020 - 08:44

hahaha

Odpowiedz
Dana
Dana 29 września 2020 - 22:27

Czyli nasze emocje to tak naprawdę reakcja na koktajl hormonalny, który serwuje nam nasz organizm, sterowany przez mózg 🙂
Skomplikowany to mechanizm, a najmniejsze odstępstwo od normy może bardzo źle rzutować na naszą kondycję psychiczną…

Odpowiedz

Pozostaw komentarz